SKĄD SIĘ BIERZE TRANSPŁCIOWOŚĆ?

Pomimo tego, iż ilość badań, informacji oraz edukacja na temat transpłciowości stale rośnie, dla niektórych jest to nadal temat mało znany. Aby móc lepiej zrozumieć poniższy artykuł, ważne jest wytłumaczenie niektórych, kluczowych w nim pojęć. Transpłciowość : „termin zbiorczo odnoszący się do osób, których poczucie płci lub też zachowania kojarzone społecznie z płcią wyrażają się w sposób podważający oczekiwania społeczne i społeczne przekonania o tym, że poczucie płci lub wspomniane zachowania to oczywista emanacja płci cielesnej, rozumianej jako rozłączna dwukategorialna cecha o ściśle biologicznym charakterze” (Bojarska, Dułak, 2012 za: Bojarska, Kłonkowska, 2014); „termin „transpłciowość” powstał po to, żeby podkreślić inną niż najczęstsza identyfikację płciową (czucie się kobietą lub mężczyzną) bądź brak identyfikacji z jakąkolwiek płcią” (strona internetowa fundacji na rzecz osób transpłciowych TRANS-FUZJA)
FtM : female-to-male; transmężczyzna, którego płeć nadana przy urodzeniu była płcią kobiecą
MtF : male-to-female; transkobieta, której płeć nadana przy urodzeniu była płcią męską

Obecnie nie jest możliwe wskazanie konkretnej etiologii transpłciowości. Przypuszcza się, iż wpływ na jej występowanie mają zarówno czynniki biologiczne, jak i społeczne. Moim zdaniem, warto podkreślać biologiczne uwarunkowania transpłciowości, aby wskazać iż wynika ona po prostu z natury tych osób.

W 2011 roku opublikowano artykuł, w którym opisano, iż zmienne poziomy hormonów prenatalnych powodują, że fenotyp także może być zmienny. Oznacza to, że naturalne predyspozycje mózgu do danej płci mogą być sprzeczne z narządami płciowymi czy składem genetycznym (Ghosh, 2011).

Rozróżnienie genitaliów wynikające z płci ma miejsce podczas 2 pierwszych miesięcy ciąży. Proces ten odbywa się znacznie wcześniej niż rozróżnienie płci w mózgu, które się zaczyna w drugiej połowie ciąży, a najbardziej wyraźne jest przy osiąganiu dorosłości. Ponieważ te dwa procesy odbywają się w różnych okresach, mogą one rozwijać się niezależnie od siebie. Oznaczać to może, że w momencie kiedy po porodzie zewnętrzne narządy płciowe są niejednoznaczne, poziom maskulinizacji genitaliów może nie odzwierciedlać poziomu maskulinizacji mózgu (Garcia-Falgueras, Swaab, 2010).

W 2008 roku rozszerzono listę genów, które powiązane są z transpłciowością o gen CYP17 A1. Stwierdzono, iż posiadanie zmutowanego allelu (A2) wiąże się z osobami transpłciowymi FtM. W 2015 roku przeprowadzono w Hiszpanii badanie, aby sprawdzić czy polimorfizm CYP17A1 wiąże się z transpłciowością. W tym celu zebrano grupy kontrolne kobiet i mężczyzn biologicznych oraz grupy MtF i FtM, które zostały zdiagnozowane przy użyciu standardów DSM-IV i ICD-10. Wyniki DNA wskazały, iż występowanie A2 może mieć wpływ na tożsamość płciową (Fernández, Cortés-Cortés, Esteva, Gómez-Gil, Almaraz, Lema, Rumbo, Haro-Mora, Roda, Guillamón, Pásaro, 2015).

Badanie, które wskazuje na różnice i podobieństwa w mózgu, a dokładniej istoty białej, w zależności od płci, zostało przeprowadzone w 2010 roku w Hiszpanii. Zostały wykonane skany metodą rezonansu magnetycznego (MRI) na grupie mężczyzn FtM w porównaniu z grupą kobiet oraz mężczyzn. Okazało się, iż cztery rejony istoty białej u mężczyzn FtM przypominają mózg biologicznych mężczyzn. Wskazuje to, iż struktura ich mózgu jest zbliżona do osób o płci, z którą się oni identyfikują (Rametti, Carrillo, Gómez-Gil, Junque, Segovia, Gomez, Guillamon, 2010).

Ta sama technika badania została wykorzystana przez zespół badawczy ponownie, tym razem porównując istotę białą mózgu kobiet MtF z obrazem mózgu biologicznych kobiet i mężczyzn. Przy pomocy obrazowania dyfuzyjnego (DTI), czyli techniki obrazowania, która wskazuje na traktografię istoty białej, można było zaobserwować, iż struktura istoty białej u kobiet MtF plasuje się pomiędzy wzorem biologicznych kobiet i mężczyzn. Wniosek, który można postawić na podstawie tych badań, to fakt, iż podczas rozwoju mózgu kobiet MtF nie dochodzi do całkowitej maskulinizacji (Rametti, Carrillo, Gómez-Gil, Junque, Zubiarre- Elorza, Segovia, Gomez, Guillamon, 2010).

Badanie przeprowadzone w 1995 roku miało na celu sprawdzenie znaczenia jądra łożyskowego prążka krańcowego (BNST) na tożsamość płciową. Na zrealizowanie tego badania miało wpływ odkrycie, iż rejon BNST-dspm u mężczyzn jest 2,5 raza większy niż u kobiet. W danym badaniu wyniki wskazały na podobieństwo rozmiaru rejonu BNTS kobiet, do BNTS u kobiet MtF. W wystąpieniu tej zależności wykluczono wpływ hormonów w dorosłym życiu oraz znaczenie orientacji seksualnej badanych. Oznaczać to
może, iż tożsamość płciowa powstaje poprzez współdziałanie rozwoju mózgu oraz hormonów. Autorzy
wskazali także istotność rozważenia czynników genetycznych w kontekście transpłciowości (Zhou, Hofman,
Gooren, Swaab, 1995).

Polskim odkryciem, które wiąże genetykę z transpłciowością, były wnioski dr hab. Bogusława Antoszewskiego przeprowadzone w 2011 roku. Lekarz ten przebadał kształt i wielkość zębów 48 osób
transseksualnych FtM. Okazało się, że wygląd ich zębów był bardziej zbliżony do uzębienia mężczyzn. Wnioski takie zostałe wysunięte, „ponieważ kształt i rozmiar zębów są dziedziczone genetycznie, a różnice pozwalają określić płeć człowieka” (strona internetowa fundacji na rzecz osób transpłciowych TRANS- FUZJA). Badanie te wskazuje, iż transseksualizm może mieć podłoże genetyczne.

Podsumowując przedstawione powyżej treści, uważam że wyraźnie wskazują one na biologiczne podłoże transpłciowości. Jednocześnie, myślę że istotny jest dalszy rozwój badań w danej dziedzinie, chociażby w celu szybszego rozpoznania transpłciowości, które pozwala na podjęcie działań poprawiających jakość życia osób transpłciowych.

***

Bibliografia
Bojarska K., Dułak K. (2012) Specjaliści zawodów pomocowych wobec ludzkiej różnorodności płciowej za:
Bojarska K., Kłonkowska A. (2014) Transgresja płci, tranzycja ciała, transwersja tożsamości. Czym jest transpłciowość
Fernández R., Cortés-Cortés J., Esteva I., Gómez-Gil E., Almaraz M., Lema E., Rumbo T., Haro-Mora J-J., Roda E., Guillamón A., Pásaro E. (2015) The CYP17 MspA1 Polymorphism and the Gender Dysphoria
Ghosh S. (2011) Gender Identity
Garcia-Falgueras A., Swaab D. (2010) Sexual Hormones and the Brain: An Essential Alliance for Sexual Identity and Sexual Orientation
Rametti G., Carrillo B., Gómez-Gil E., Junque C., Segovia S., Gomez Á., Guillamon A. (2010) White matter microstructure in female to male transsexuals before cross-sex hormonal treatment. A diffusion tensor imaging study
Rametti G., Carrillo B, Gómez-Gil E., Junque C., Zubiarre-Elorza L., Segovia S., Gomez Á., Guillamon A. (2010) The microstructure of white matter in male to female transsexuals before cross-sex hormonal
treatment. A DTI study
Zhou J-N., Hofman M., Gooren L., Swaab D. (1995) A sex difference in the human brain and it’s relation to transsexuality
Strona internetowa fundacji na rzecz osób transpłciowych TRANS-FUZJA
http://transfuzja.org/pl/artykuly/transplciowosc_w_definicjach.htm (dostęp 31.01.2021)
Strona internetowa fundacji na rzecz osób transpłciowych TRANS-FUZJA
http://transfuzja.org/pl/artykuly/newsy/transseksualizm_ma_podloze_genetyczne.htm (dostęp 31.01.2021)