Sharenting

Nasze społeczeństwo doczekało się czasów ciągłego relacjonowania życia, od narodzin po „pierwsze razy” dzieci i dorosłych. Kreowanie rzeczywistości często nazywane jest „cyfrowymi odciskami palców” ^[1]. Niestety wydaje się, że ludzie nie zdają sobie sprawy jakie niebezpieczeństwa to za sobą niesie. Jednym z przykładów jest stalking, jednak eksperci wskazują na szereg innych następstw, w tym psychologicznych. Udostępnianie intymnych informacji o dziecku, które jeszcze nie jest w stanie o sobie decydować, staje się bardzo powszechne. Zjawisko to nazywane sharetningiem ^[2] zalewa internet i zaczyna być badane, głównie ze względu na konsekwencje z jakimi mogą mierzyć się dzieci w późniejszym życiu. Według badań dr Anny Brosch z Uniwersytetu Śląskiego ^[3] przeprowadzonych w 2018 roku dotyczących dzieci w wieku przedszkolnym, wynika, że co czwarty rodzic nagminnie udostępnia informacje o życiu dziecka, nierzadko w sytuacjach intymnych, krępujących. Brosch podkreśla, że może to przekraczać pewne granice dziecka, a nawet znane są przypadki spraw sądowych – dotyczących nastolatków, kiedy starszy potomek walczy o swoje prawa do prywatności. Z raportu London School of Economics z 2018 roku ^[4], pt. „Co rodzice sądzą o prywatności swoich dzieci w internecie i co robią w tym zakresie?”, większość rodziców regularnie korzystających z internetu (75%) dzieli się zdjęciami lub filmami z udziałem swoich dzieci. Częściej rozpowszechniają je rodzice młodszych dzieci, a 1/4 badanych rodziców wrzuca je do sieci średnio raz na tydzień. To wielkie liczby mogące nieść za sobą ogromne konsekwencje.

Portal The Independent alarmuje ^[5], że niemal połowa zdjęć, które znajdują się w galeriach pedofilów pochodzi właśnie z portali społecznościowych. Co więcej znane są przypadki kiedy to pedofil lub osoba zajmująca się „zawodowo” handlem dziećmi korzystała z informacji właśnie z portali społecznościowych. Pewne poszlaki w sprawach zaginięć dzieci wskazują na takie działanie, gdzie sprawca śledzi kroki rodziców i ich codzienne zwyczaje ^[6], co sprawia, że łatwiej może dokonać przestępstwa. Dr Jarosław Kinal z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Rzeszowskiego mówi również o tym, że w przyszłości zdjęcia dzieci mogą prowadzić do społecznego ostracyzmu ze strony rówieśników i nie tylko ^[7]. Psychologowie wskazują na brak poczucia bezpieczeństwa jakie niesie za sobą sharenting, w końcu to nie tylko zdjęcia twarzy, ale i informacje o zdrowiu dziecka, jego rozwoju, możliwościach. Może tu dojść do do tzw. oversharingu, a przy tym do ciągłego porównywania i rywalizacji – które dziecko jest ładniejsze, zdolniejsze, lepiej się rozwija. Niezdrowy wyścig o idealne życie wpędza człowieka w kompleksy, a nawet prowadzi do zaburzeń nastrojów ^[8]. Dzieciństwo to też czas, którego nie pamiętamy dokładnie, idealizujemy go dla własnego dobrostanu, a jak mówi Stacey Steinberg, dyrektor kliniki dziecięcej – dziecko już nie może tworzyć takich wspomnień, bo ten fragment jest mu odebrany poprzez ujawnianie prywatności ^[9]. Jeśli chodzi o przyczyny i to, czym kierują się rodzice udostępniając nagminnie zdjęcia swoich pociech, mówi się o podkreślaniu tego, że jest się dobrym rodzicem. Wykazano, że to kobiety najczęściej publikują zdjęcia swoich dzieci ^[10]. Ojcowie nieco rzadziej, jednak obserwuje się tendencje wzrostową w sytuacji kiedy starają się o prawa do opieki nad dzieckiem. W związku z rosnącym zjawiskiem sharentingu Ministerstwo Cyfryzacji we współpracy z Państwowym Instytutem Badawczym NASK ^[11] podjęło kampanie „Nie zagub dziecka w sieci” wydając poradnik dla rodziców jak poruszać się w sieci i dbać o prywatność dziecka i jego bezpieczeństwo. Należy pamiętać o tym, że dziecko kiedyś dorasta, a hejt i agresja – zwane cyberprzemocą jest równie rozpowrzechnionym zjawiskiem. Chrońmy nasze dzieci, bo ich zdrowie psychiczne jest niezwykle istotne oraz rzutuje na ich dorosłość.

***

Bibliografia

1. Kosiński M. 2017, Cyfrowe odciski palców – wykład, swps.pl/warszawa.
2. „Sharenting po polsku, czyli ile dzieci wpadło do sieci? Pierwszy raport w Polsce na temat wizerunku dzieci w internecie na zlecenie Clue PR”, 2019.
3. Brosch Anna, 2018. Sharenting : Why Do Parents Violate Their Children’s Privacy?. “The New Educational Review” (Vol. 54, iss.
4 (2018), s. 75-85),doi 10.15804/tner.2018.54.4.06.4. Livingstone S., A Blum-Ross, D Zhang, 2018, What do parents think, and do, about their children’s online privacy? – eprints.lse.ac.uk.
5. Richards V., 2015, Paedophile websites steal half their photos from social media sites like Facebook, – independent.co.uk.
6. Craig J. R. Collie & Karen Shalev Greene, 2019, Examining modus operandi in stranger child abduction: a comparison of attempted and completed cases.
7. Szczęsny J., 2016, Sharenting – tego nie powinieneś robić swoim dzieciom – antyweb.pl.
8. Arch Argent Pediatr, 2017;115(5):412-414, Sharenting… should children’s lives be disclosed on social media?.
9. Steinberg S., 2017, Sharenting: Children’s Privacy in the Age of Social Media, s. 87
10. Fox A. K., Hoy Grubbs M., 2020, When brands ask mums to share about their kids.
11. Sharenting i wizerunek dziecka w sieci, kampania – gov.pl

O Autorze

Olga Marzec – psycholog, psychoterapeuta in spe. Jest absolwentką Uniwersytetu SWPS oraz Katedry Psychoterapii UJ. Ukończyła wiele kursów i szkoleń m.in. z psychologii klinicznej na Yale University, neuronauk i neurobiologii na University of Chicago, diagnozy neuropsychologicznej i profilaktyki funkcjonowania mózgu, stale podnosząc swoje kompetencje. Doświadczenie zdobyła m.in. na szpitalnych oddziałach onkologii, neuropsychologii i psychiatrii dorosłych. W swojej pracy kieruje się etyką zawodu psychologa, szacunkiem, otwartością, szerokim spojrzeniem na problem pacjenta i wzajemnym zaufaniem. Jest założycielem profilu @psychologianadzis.pl o treściach psychoedukacyjnych.