Drodzy Czytelnicy
Witamy Was bardzo serdecznie w naszym drugim wydaniu w 2021 roku.
Gdy to piszemy za oknem rozkwita maj, choć nadal z pewną nieśmiałością i jakby nie wierząc, że nic go nie zatrzyma. Mamy jednak nadzieję, że gdy obecne wydanie Kwartalnika trafi do Was w czerwcu dookoła nas zapanuje upragnione lato. Nauczeni jednak doświadczeniem poprzedniego roku z pewną nieśmiałością obserwujemy obecną sytuację. Z jednej strony w naszym zakątku świata pandemia wydaje się spowalniać i nasz dotychczasowy świat zaczyna się poszerzać, z drugiej inne części świata nieustannie borykają się z jej niszczącym wpływem. Niepewność jest wpisana w naszą obecną rzeczywistość. Wiele komentarzy na temat poprzedniego roku opisywało go jak pauzę w naszym dotychczasowym rytmie, zgrzyt, który spowodował zatrzymanie naszej codzienności. Codzienności, która na wielu płaszczyznach nie wróci już taka sama. Pandemia okazała się wydarzeniem, które zmieniło zupełnie nasz sposób postrzegania świata, odnoszenia się do siebie i bycia ze sobą na co dzień. To wydarzenie, samo w sobie niezmiernie traumatyczne, dodatkowo uwidoczniło lawinę ruchów społecznych i wydarzeń, które na jej tle zyskały nową wyrazistość i zyskały nowy głos. Nie wiemy jeszcze jaki będzie nasz świat po, ale wiemy że nie będzie taki sam.
W tym wydaniu zatrzymujemy się nad pytaniem o to w jaki sposób radzimy sobie z tą nową rzeczywistością, z tym co działo i dzieje się nieustannie dookoła? Oddajemy się refleksji na temat tego jak układamy w sobie to co obserwujemy na co dzień, skąd czerpiemy wiedzę na inne, nowe, kolejno pojawiające się tematy wszelkich zmian towarzyszących obecnej pandemii? W jaki sposób podchodzimy do nowych wydarzeń i jak uczymy się tego by móc je lepiej zrozumieć? Oraz jak, w obecnym przeciążeniu kolejnymi informacjami, znaleźć w sobie na tą wiedzę miejsce? Jak zawsze dzielimy się z Wami źródłami, które stały się dla nas w tym zakresie inspirujące, które dostarczyły nam wiedzę, ale też zapewniły wsparcie wewnętrzne i pomogły znaleźć sens w obliczu nieustannie zmieniającej się rzeczywistości.
Jak zawsze oczywiście zachęcamy Was do kontaktu z nami – jesteśmy bardzo ciekawi tego co Wam obecnie pomaga, co Was inspiruje, wspiera, co polecacie do przeczytania/obejrzenia/zainspirowania się innym.
Piszcie do nas ze swoimi obserwacjami i inspiracjami na adres: k.wojcicka@polishpsychologists.org .
Miłego czytania!
Zespół PPA
*SPIS TREŚCI*
Nasz Kwartalnik się rozrasta dzięki zaangażowaniu wspaniałej ekipy wolontariuszek, z którymi możecie się bliżej zapoznać w naszej stopce redakcyjnej na końcu tego wydania.
Wprowadzamy zatem tutaj mini spis treści, aby ułatwić Wam poruszanie się po naszej publikacji.
- PPA News
- Film Club PPA
- Podcast Club PPA
- Book Club PPA
- Fit Club PPA
- Music Club PPA
- Półka inspiracji
*PPA NEWS
Tutaj dzielimy się tym co nowego u nas, jak się nasza organizacja rozwija, jakie nowe działania promujemy i w jakie projekty jesteśmy aktualnie zaangażowani.
Z radością piszemy do Was o planowanym przez nas Dniu Otwartym/Open Day, który wstępnie odbędzie się w sobotę 25go września 2021. Pracujemy jeszcze nad szczegółami i tym jaką będzie miał formę bacznie obserwując sytuację dookoła. Mamy nadzieję, że w tym roku uda nam się zobaczyć z Wami na żywo. Dokładną datę wydarzenia oraz kolejne szczegóły będziemy podawać w naszym newsletterze na którego możecie zapisać się tutaj pod nagłówkiem ‚dołącz do naszej społeczności’.
W naszej organizacji czas zmian trwa i serdecznie zapraszamy do kontaktu wszystkich z Was, którzy chcieliby z nami współpracować.
Obecnie rekrutujemy na poniższe stanowiska:
* Autorzy artykułów oraz krótkich tekstów do pisania na naszym blogu. Blog PPA ma charakter informacyjno-edukacyjny. Jego celem jest promocja naszej organizacji wśród Polonii, czyli naszych potencjalnych klientów. Wszystkie osoby zainteresowane współpracą prosimy o kontakt na adres: marketing@polishpsychologists.org
*Autorzy do tworzenia krótkich treści o charakterze merytorycznym nawiązującym do zagadnień psychologii w dowolnej tematyce na nasze kanały social media. Przykładowe teksty można znaleźć na naszym Facebooku oraz Instagramie. Wszystkich zainteresowanych zapraszamy do kontaktu na adres: marketing@polishpsychologists.org
* Praktyki w PPA dla studentów psychologii, socjologii lub pedagogiki czy też kierunków pokrewnych, którzy chcieliby nie tylko zapoznać się z tym jak wygląda praca w różnych działach PPA, ale też poznać pracę w organizacji charytatywnej. Kontakt: internship@polishpsychologists.org.
* Wolontariusze – tych z Was, którzy chcieliby współpracować z nami wolontariacko serdecznie zapraszamy do kontaktu poprzez pisanie do nas na naszą skrzynkę rekrutacyjną: recruitment@polishpsychologists.org.
Przy okazji serdecznie gratulujemy Pauli Grzegorzewskiej objęcia stanowiska HR Officer i życzmy samych sukcesów w PPA!
Dział Badań Naukowych DOPRA i projekt Akademia Kobiety nieprzerwanie planują kolejne, mające na celu Was wspierać działania, a projekt Coaching poza regularnie oferowanymi webinarami nieustannie wspiera Was w poniedziałki oferując krótkie live’y o godzinie 17.00 na swojej stronie na Facebooku.
Przypominamy Wam również o naszym, nieustannie udzielającym pomocy psychologicznej, projekcie Konsultacje Psychologiczne . Wszystkich chcących skorzystać z jego oferty zapraszamy do kontaktu pisząc na adres: konsultacje@polishpsychologists.org.
Oczywiście zachęcamy Was również do śledzenia nas na naszym odswieżonym profilu na LinkedIn, jak i stronie na Facebooku oraz naszym koncie na Instagramie.
A w międzyczasie zapraszamy Was również do odwiedzenia naszego bloga Psycholog w Londynie, gdzie obok regularnych publikacji znajdziecie również poprzednie wydania naszego Kwartalnika.
*FILM CLUB PPA
Nasze inspiracje do oglądania.
Pisaliśmy już o tym nie raz że żyjemy w złotej erze telewizji, gdzie oferta zdecydowanie przerasta swoim bogactwem naszą dostępność i ilość wolnego czasu, którym dysponujemy. Zeszły rok był wyjątkowy, również na tym polu. Wyrwani przez pandemię z naszej codziennej rutyny i ograniczeni do poruszania się w naszej przestrzeni domowej odkryliśmy serwisy dostarczające nam łatwo dostępną rozrywkę na nowo. Dla wielu z nas był to pierwszy kontakt i ogrom dostępnych ofert mógł okazać się przytłaczający. Szukając w tym co oglądamy momentów relaksu, zapomnienia czy też śmiechu i rozrywki chcieliśmy oderwać się myślami od otaczającej nas rzeczywistości. Tymczasem zalewające nas fale wiadomości o rozprzestrzeniającej się pandemii nie do końca pozwalały nam na całkowite odcięcie się. Jednym z bardziej popularnych filmów zeszłego roku okazał obraz Wolfganga Petersena „Epidemia” z 1995 roku. Pokazuje to, że w tym co oglądamy nie tylko szukamy rozrywki, ale też źródeł wsparcia i wiedzy, które pomagają nam otaczający nas świat w sobie porządkować. Pandemia koronawirusa była medialnie niejednokrotnie porównywana do bycia w stanie wojennym. Poczucie zagrożenia, codzienny chaos, niepewność o jutro połączone z brakiem kontroli i poczuciem ogromnej straty na płaszczyźnie fizycznej oraz psychicznej. Zewnętrznie nasze dotychczasowe życie i organizacja społeczeństwa zostały całkowicie zastąpione nowymi procesami, często dla nas niezrozumiałymi zaleceniami oraz zagubieniem w nowo powstającej rzeczywistości.
„Kompania Braci” to serial produkcji HBO, który opisuje losy Kompanii E Armii USA podczas II wojny światowej. Kolejne wydarzenia opowiedziane z perspektywy członków Kompanii którzy przeżyli, nie tylko wywołują w nas refleksje dotyczące tego okresu w naszej historii, ale też pozwalają nam na śledzenie procesów emocjonalnych bohaterów znajdujących się w ekstremalnej sytuacji. Z każdym odcinkiem coraz bliżej poznając kolejne postacie nie tylko obserwujemy budujący się na naszych oczach obraz wojny, ale również zagłębiamy w skomplikowany labirynt uczuć na jaki uczestniczenie w niej skazuje bohaterów. Jest to na pewno jeden z ciekawszych portretów traumy i jej wielopłaszczyznowego wpływu na jednostkę oraz pokolenie jaki stworzyła telewizja.
Inne podejście do tego tematu pokazuje dokument Wima Wendersa „Sól ziemi”, którego tematem jest życie zawodowe fotografa Sebastiao Salgado, który przez większość swojej kariery podróżował po świecie dokumentując ubogie społeczeństwa w okresie dramatycznych zmian. Film nie tylko opowiada nam interesującą historię kariery fotografa, ale też otwarcie mówi o długoterminowym wpływie traumatycznych doświadczeń, które fotografował, na jego psychikę. Przekazywany nam przez reżysera filmowo piękny obraz cierpiącego świata jak widziany jest oczami fotografa, zachęca nas do refleksji na temat tego co możemy zrobić dla siebie i innych, co jest w naszej mocy, by zamienić obserwowany przez nas ból w pozytywną zmianę.
Zmiany te nie muszą od razu być wielką rewolucją, chociaż tych zeszły rok też nam nie oszczędził. Filmowe podjęcie trudnego bądź mało popularnego tematu jest początkiem, krokiem do poruszenia tego co być może do tej pory zostało niezauważane lub ignorowane w przestrzeni społecznej. Ciekawym przykładem jest tutaj serial „Mrs. America”, który opowiada historię ruchu kobiecego w latach 70tych w Stanach Zjednoczonych, który miał na celu wprowadzenie poprawki do amerykańskiej konstytucji gwarantującej kobietom równe prawa. Nakręcona historia pokazuje nam nie tylko perspektywę osób kształtujących ten proces, ale też siły, które budują zaangażowanie społeczeństwa i w konsekwencji zmieniają jego oblicze. Serial eksploruje również zagadnienia równości społecznej, z którymi do dzisiaj boryka się wiele krajów na świecie.
Pisząc o tym chcemy również podzielić się z Wami innym filmem, który porusza temat wielokulturowej równości i którego aktualność nie zmieniła się przez lata. „Nienawiść” (La Haine) Mathieu Kassovitza porusza niełatwy temat napięć międzykulturowych. Zrobiony jak swoisty dokument, który przedstawia nam dzień z życia trójki zaprzyjaźnionych ze sobą bohaterów buduje dla nas wielopłaszczyznowy obraz zachodniego społeczeństwa jednocześnie szczerze obnażając funkcjonujące w nim podziały. Film jest refleksją na temat przyjaźni która próbując istnieć ponad wszystkim zostaje poddana brutalnej próbie w obliczu panującej rzeczywistości. Przedstawiany nam obraz bogatego Paryża w starciu z biednymi blokowiskami jest obrazem uniwersalnym, który współcześnie rozpoznajemy doskonale. Dodaje to dodatkowej wartości filmowi, który mimo że został wyprodukowany 25 lat temu nieustannie zaskakuje aktualnością poruszanych problemów.
[KW]
*PODCAST CLUB PPA
Nasze inspiracje do słuchania.
W tym wydaniu polecamy Wam 5 znakomitych podcastów do słuchania, jeśli chcecie zmienić swoje życie, ale czujecie, że utknęliście w domu podczas pandemii koronawirusa. Podcasty cieszą się coraz większą popularnością – można powiedzieć, że przeżywają swoją drugą młodość. Poniżej przygotowaliśmy dla Was selekcję źródeł, które poruszają aktualne obecnie tematy traumy, kobiecości oraz wielokulturowości.
Strata, żałoba oraz gojenie ran. W dzisiejszych czasach istnieje potrzeba refleksji nad tym, jak wspierać żałobę i smutek tych ludzi, którzy doświadczają utraty bliskich, nawet nie mając szansy na właściwe świętowanie i towarzyszeniu przy ich umieraniu. Z powodu pandemii COVID-19 możecie nie być w stanie przebywać z ukochaną osobą, gdy umiera, ani opłakiwać czyjejś śmierci osobiście z przyjaciółmi i rodziną. Inne rodzaje strat obejmują bezrobocie lub niedostatek pieniędzy, utratę lub ograniczenie usług wsparcia oraz inne zmiany w twoim stylu życia. Straty te mogą wystąpić w tym samym czasie, co może skomplikować lub przedłużyć smutek i opóźnić zdolność osoby do przystosowania i powrotu do zdrowia. Zatem, jak się ze stratą uporać? Czy jest na to lekarstwo? W czwartym odcinku podcastu K3 Dariusza Bugalskiego (link) gościem specjalnym jest mistrz empatii Mariusz Szczygieł. Znajdziesz tu dyskusje na tematy straty i smutku. Wskazówki jak radzić sobie ze stratą, jak pozwolić smutkowi być i przestać z nim walczyć.
Innym źródłem, które inspiruje, uczy i skłania do refleksji mówiąc o radzeniu sobie ze stratą jest TED Talk The Journey of Grieving, Feeling and Healing (link) z Dr Evą Eger, która opowiadając o swoim życiu pełnym głębokiej traumy naznaczonej stratą bliskich motywuje nas do tego jak sobie radzić w trudnych chwilach. Ocalała z obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu Edith uczy nas jak radzić sobie z traumatycznymi wydarzeniami które nas dotknęły w życiu. Mówi, by nigdy się nie poddawać, nawet, wtedy gdy idziemy przez ciemny tunel, ważne jej zdaniem jest, aby pozwolić sobie odczuć złość i smutek. Zwraca też uwagę na to byśmy byli uważni na to jak długo pozwolimy tym uczuciom nam towarzyszyć w życiu. Podkreśla, że w naszych rękach jest to jak zdecydujemy się na nie patrzeć. Nawet w tych trudnych chwilach, jej zdaniem, cierpienie daje nam siłę, przez co zachęca nas by się nie poddawać.
„Być kobietą, być kobietą…” śpiewała Alicja Majewska. W tej sekcji piszemy o kobiecych podcastach, które zwróciły naszą uwagę. Jako pierwszy polecamy Wam opublikowany przez The Guardian Globalny podcast poświęcony równości płci (link). Podcast ten skupia się głównie na analizie tego jak kobiety są postrzegane w dzisiejszych czasach. Analizuje to co nas powstrzymuje by kobiety były widziane na równi praw z mężczyznami, ale również pyta co możemy zrobić, by ulepszyć obecny świat dla kobiet i dziewcząt. Dyskusję na ten temat prowadzi, Madeleine Bunting wspólnie z Rachel Moussié oraz Jane Martinson. Podcast zaczyna się od historii kobiet z New Delhi, które opowiadają o tym jak wygląda ich dzień i jakie obowiązki na nich spoczywają tylko dlatego, że są kobietami. Następnie znajdziesz tam dysusje na temat czemu kobiety nadal mają mniejsze wynagrodzenie finansowe i mniejszy udział w życiu społecznym, gospodarczym oraz politycznym. Poruszone tematy pokazują nam jak nadal jest to długa droga do poprawy.
Innym znakomitym podcastem, który chcemy Wam polecić jest produkcja Estrady Poznańskiej Nikt nas nie pytał, ale i tak się wypowiemy! (link). W odcinku 27 „Prawo do ciała”autorki rozmawiają o niepisanych prawach, którymi rządzi się kanon pięknego ciała: że ma być zdrowe, pełnosprawne, białe, młode, smukłe, wydepilowane, umalowane i ładnie ubrane. Podcast omawia jak kobiety są postrzegane oraz jakie oczekiwania stawia świat wobec ich wyglądu i zachowania by być ‚miłą i ładną’ i co to właściwie znaczy.
Na koniec oferujemy Wam pozycję na temat wielokulturowości. Podcast Multuculturalism Bites z Open University oferuje wnikliwe spojrzenie na to jak mogą żyć obok siebie ludzie o bardzo różnych wartościach oraz zwyczajach i zadaje pytania na temat tego czy jesteśmy tolerancyjni przyglądając się temu jakie są argumenty za i przeciw wielokulturowości oraz jakie implikacje i znaczenie ma wielokulturowość w dzisiejszych czasach. Host podcastu David Edmonds przedstawia nam ten temat przeprowadzając w kolejnych odcinkach wywiady z dziesięcioma czołowymi myślicielami reprezentującymi różne kultury.
Zachęcamy Was do słuchania!
[AD]
*BOOK CLUB PPA
Nasze inspiracje do czytania.
Pisaliśmy w naszych poprzednich wydaniach o tym jak książki są dla nas nie tylko źródłem wiedzy inspiracji, ale pozwalają nam na podróżowanie po świecie i poznawanie innych kultur i zwyczajów. Jest to jeden z naszych ulubionych sposobów poznawania świata. Czasem jednak nasza wyobraźnia nie wystarcza by przywołać w sobie obraz tego o czym czytamy. W tym wydaniu poszerzamy nas zakres czytelniczy o komiksy częściej współcześnie nazywanymi powieściami graficznymi. Określenie to dotyczy komiksowych publikacji, które obejmują zamknięte historie o poważniejszej tematyce i nie były nigdzie wcześniej publikowane w odcinkach. Jest to gatunek literacki, który obecnie przeżywa okres dużej popularności i kusi czytelnika swoją nieustannie poszerzającą się ofertą.
Wśród pozycji które zwróciły naszą uwagę znalazła się powieść graficzna „Weź się w garść” Anny Krztoń. Ciekawie narysowana i pięknie opowiedziana historia depresji poprzez przyjaźń dorastających razem nastolatek, których drogi zaczynają się rozchodzić, gdy dziewczyny wkraczają w kobiecą dorosłość. To również refleksja na temat barier, które istnieją wokół tematów dobrostanu psychicznego, obrazów społecznego postrzegania depresji, jak i braku zrozumienia siebie nawzajem, gdy zapętleni tkwimy w labiryncie codzienności.
O kobiecości pisze również Wanda Hagedorn wspierana rysunkami Jacka Frąsia w ich wspólnej powieści graficznej „Totalnie nie nostalgia. Memuar”. Jest to obraz kobiecości ukształtowanej, jak pisze autorka, poprzez „dzieciństwo katolickie, patriarchalne i pe-er-el-owskie, czyli depresyjno-opresyjno-represyjne; całkiem banalne w tamtym czasie”. Z jednej strony każda kratka rysuje obrazy znajomej nam rzeczywistości, tudzież codzienności, której zasady funkcjonowania rozpoznajemy na płaszczyźnie rodzinnej jak i społecznej. Z drugiej jednak, powieść oferuje nam współczesny komentarz dotyczący okresu, którego skutki obserwujemy w naszej codzienności do teraz. Przyglądając się tym obrazom zarówno z perspektywy osobistych doświadczeń autorki, jak i szerszych procesów społecznych, które wzmacniają opisywane sytuacje, powieść przybliża nam mechanizmy składające się na obraz naszej współczesnej rzeczywistości.
Nawiązując do osobistych refleksji chcemy Wam tutaj przedstawić także dwie pozycje książkowe, które również bazują na osobistych doświadczeniach autorek.
„Languages of loss” Sashy Bates jest książką o stracie, żałobie, odnajdywaniu i gubieniu siebie w nowej codzienności, której przyjście spowodowało kryzys tożsamości. Pisana podczas pierwszego okresu po nagłej stracie męża narracja autorki szczerze opisuje emocjonalny ciężar sytuacji jednocześnie otwarcie dzieląc się kolejnymi etapami jej codziennych doświadczeń. Osobista refleksja jest umiejętnie przeplatana teoriami psychologicznymi na temat straty i żałoby, czym to autorka oferuje czytelnikowi pełen wachlarz gotowych narzędzi terapeutycznych oraz pomocy psychologicznych do zastosowania w sytuacji doświadczenia straty. Jednak, na co zwraca naszą uwagę, narzędzia które oferuje nie zawsze będą skuteczne dla wszystkich, czym zachęca czytelnika do indywidualizowania tego procesu poprez wybieranie tych, które osobiście do nas przemawiają. Przekonuje nas, że jakakolwiek nie byłaby strata której doświadczyliśmy to nasza droga późniejszej adaptacji będzie wyjątkowa, bo jest nasza.
[KW]
Inne doświadczenie lawirowania między euforią a rozpaczą opisuje w swojej książce „Niespokojny umysł” Kay Redfield Jamison. Studia psychologiczne na prestiżowej uczelni, praca badawcza, wyjazdy do zagranicznych placówek akademickich, obiecująca kariera. Z drugiej strony przeszywający ból, pustka, głęboki smutek, kołatająca się w głowie myśl, że może jednak nie warto, lepiej zejść ze sceny, zakończyć to wszystko raz i na zawsze. „Niespokojny umysł” jest szczerym i przejmującym opisem życia z chorobą afektywną dwubiegunową typu pierwszego. Od euforycznych wyżyn po najciemniejsze doliny depresji jest świadectwem walki człowieka z nieuleczalną chorobą. Jamison oprócz bycia pacjentką jako psycholożka pełni funkcje profesorki psychiatrii na Uniwersytecie Johnsa Hopkinsa oraz profesorki honorowej Uniwersytetu St. Andrews. Prowadzi badania m.in. w zakresie chorób afektywnych. Jej wyjątkowa książka pozwala czytelnikowi zrozumieć chaotyczny i często bolesny świat wewnętrzny osoby chorej, daje nadzieję na dobre i szczęśliwe życie z chorobą, inspiruje do pracy i pomocy dla ludzi uwięzionych między górami i dolinami swoich nastrojów.
[ASz]
*FIT CLUB PPA
Nasze inspiracje do podejmowania aktywności fizycznej w życiu codziennym.
Pandemia koronawirusa zmieniła prawie każdy aspekt naszego życia: nasz dostęp do usług, sposób w jaki pracujemy, uczymy się, jemy, czy spędzamy wolny czas. Zdrowie fizyczne ma duży wpływ na samopoczucie emocjonalne i psychiczne. W ostatnich czasach bardzo popularne stały się ‘Walking Therapy Sessions’. Są to terapie, które łącza ćwiczenia fizyczne z psychoterapią i coachingiem. Tego rodzaju sesje są świetnym rozwiązaniem dla osób, które nie maja możliwości na sesje online, niezależnie od tego, czy nie mogą znaleźć wystarczająco dużo prywatności, aby czuć się komfortowo, czy ich rodzina lub partner nie aprobuje terapii, lub ktoś, z kim mieszkają, jest powodem, dla którego szukają terapii w pierwszej kolejności.
Spacery połączone z terapią przyczyniają się do większego zaangażowania w proces terapii, a pacjenci czują, że osiągają więcej. ‘Walk and talk therapy’ zmienia dynamikę między pacjentem a terapeutą. Patrzenie przed siebie zamiast utrzymywania kontaktu wzrokowego może sprawić, że rozmowa dla pacjenta będzie łatwiejsza i bardziej swobodna zwłaszcza podczas omawiania trudnych lub drażliwych tematów. Tego rodzaju terapie świetnie się sprawdzają w przypadku nastolatków i młodych ludzi. Sesje te, mogą nawet pomóc tym, którzy chcą dokonać znaczących zmian w swoim dotychczasowym stylu życia. Prosty spacer może skłonić do włączenia zdrowszych nawyków do codziennego życia. Fizyczne korzyści wynikające z regularnych ćwiczeń są również dobrze udokumentowane – jest to szczególnie związane ze zdrowiem układu krążenia.
Po dodatkowe informacje i ciekawostki zapraszamy Was do przeczytania artykułów poniżej:
- Walking or running in nature with a therapist is helping people heal (link)
- Hate the Idea of Going to Therapy? Do it While You Run (link)
- The use of talking therapy outdoors – BPS Guidance dla praktyków (link)
[PZ]
*MUSIC CLUB PPA
Nasza nowa kolumna, w której piszemy o muzyce i jej wpływie na nasz dobrostan wewnętrzny.
Zdarzyło Wam się kiedyś zamyślić się, słuchając „My way” w wykonaniu Franka Sinatry? Zastanowić lub rozmarzyć przy „What a wonderful world” Louisa Armstronga albo „Imagine” Johna Lehnona? Zatańczyć do „La bamby” Ritchiego Vallensa usłyszanej w radio? Pomyśleć o kimś, słuchając „Cryin’” Aerosmith? Przemawia do ciebie muzyka popularna, niezależna, filmowa lub klasyczna? Jeśli twoja odpowiedź brzmi „tak” na co najmniej jedno z tych pytań, to ten tekst może cię zainteresować. Chociaż wielu z nas nie potrafi tego wyjaśnić, to muzyka i piosenki na nas oddziałują. Muzyka towarzyszy nam podczas tych dobrych i bardziej refleksyjnych chwil. W pewien sposób wyraża ona i wywołuje emocje.
Na początku dowiedzmy się jakie emocje odczuwamy, słuchając muzyki. Jak przyznaje Piotr Przybysz z Instytutu Filozofii Uniwersytetu im Adama Mickiewicza w Poznaniu, powołując się na badania Zentner i Scherer, większość słuchaczy muzyki odczuwa pozytywne emocje, takie jak odprężenie, radość, rozbawienie, marzenia, a małej mierze negatywne, takie jak agresję, niepokój, żal, depresję, złość. Natomiast badania naukowców z University of California w Berkeley z USA opublikowane w 2020 roku ukazały, które emocje okazały się kluczowe i jakie emocje odczuwali respondenci przy słuchaniu poszczególnych utworów. Według tych badań muzyka wywołuje 13 kluczowych uczuć. Badania zostały przeprowadzone na więcej niż 2500 osób ze USA i z Chin. Ankiety dotyczyły różnych gatunków muzycznych, takich jak rock, muzyka folklorystyczna, jazz, muzyka klasyczna, orkiestry dęte marszowe, muzyka eksperymentalna i heavy metal. Te kluczowe uczucia to: uczucie rozbawienia, radości, erotyczności, piękna, odprężenia, smutku, rozmarzenia, sukcesu, niepokoju, przerażenia, irytacji, buntu, entuzjazmu.. Badania dowiodły, że na przykład piosenka Eda Sheerana „The shape of you” wywołuje radość, „Careless whisper” George’a Micheala ma uwodzicielski charakter a muzyka z filmu „Szczęki” i „Psychoza” (scena morderstwa) wywoływały uczucie strachu. „Cztery pory roku” Vivaldiego wywołały wzrost energii a piosenka Ala Greena „Let’s stay together” efekt zmysłowy, natomiast heavy metal był postrzegany jako buntowniczy. Autorzy badań przyznają, że niektóre z tych skojarzeń mogły być spowodowane tym, że respondenci słyszeli już wcześniej tę muzykę w filmie lub w wideoklipie na YouTube i mogli się tym sugerować. Badania wykazały też, że osoby z USA i z Chin rozpoznawały w ten sam sposób te emocje, ale grupy respondentów z poszczególnych krajów nie były zgodne przy określeniu czy mają pozytywne czy negatywne odczucia wobec danego utworu, także różne były ich opinie co do swojego poziomu pobudzenia lub uspokojenia po wysłuchaniu utworu. Niemniej jednak wspomniane badania rzucają światło na świat emocji i uczuć związanych z muzyką.
Zajrzyjmy teraz za kulisy świata muzyki (klasycznej) i dowiedzmy się jak przekazywane są emocje. Ewa Skardowska z Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie przytacza słowa Caroline Palmer, że w muzyce klasycznej profesjonalne wykonanie muzyczne składa się z dwóch składowych: technicznej i ekspresyjnej. Składnik techniczny to na przykład poziom sprawności instrumentalnej a składnik ekspresyjny dotyczy stopnia wrażliwości na barwę dźwięku i zabarwianie gry emocjonalnością. Oznacza to, że trzeba dobrze opanować grę na instrumencie by potrafić przekazywać emocje. Muzycy mogą przekazywać emocje na przykład umiejętnością gospodarowania czasem muzycznym, głośnością, strojem czy barwą dźwięku. Przytacza ona też badania P.N. Julsin i D. Vastfjall z 2008 roku, którzy dowodzą, że muzycy mogą wyrażać emocje takie jak szczęście, smutek, gniew, strach i wrażliwość, formując utwór z elementów muzycznych związanych z tymi emocjami. Takimi elementami muzycznymi związanymi ze szczęściem są m.in. szybkie tempo, małe zróżnicowanie tempa, durowa skala, prosta i nieskomplikowana harmonia, a przy smutku m.in. wolne tempo, molowa skala, dysonansowość. Ewa Skardowska twierdzi też, ważne jest by odróżnić emocje wyrażane przez wykonawców muzyki od tych odczuwanych przez publiczność. Piotr Przybysz z Instytutu Filozofii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu dodaje, że czasem nie możemy mieć pewności czy dana osoba odczuła wyrażoną przez wykonawcę emocję czy tylko ją rozpoznała.
Zdecydowanie doświadczenie muzyki na żywo, niezależnie czy mamy do czynienia z muzyką klasyczną czy popularną jest innym doświadczeniem niż słuchanie wersji nagranej wcześniej w studio i może mieć wpływ na emocje z tym związane. Piotr Przybysz z Instytutu Filozofii Uniwersytetu im Adama Mickiewicza w Poznaniu dodaje, że emocje muzyczne mogą mieć pozamuzyczny kontekst.
Przejdźmy teraz do muzyki popularnej. Po przesłuchaniu nagrania koncertu Adele z Royal Albert Hall z 2011 roku a w szczególności piosenki „Someone like you” od razu zauważymy, że pod względem emocji dużo się tam dzieje. Adele i jej zespół wykonali piosenkę przed liczną publicznością. Piosenka miała charakter osobisty dla piosenkarki i niosła ze sobą duży ładunek emocjonalny. Po wykonaniu „Someone like you” przed tak liczną publicznością Adele się wzruszyła. Publiczność rozpoznała emocje artystki i również okazała swoje emocje długą owacją. To jakie to były emocje lub uczucia to pewnie kwestia indywidualnego odbioru i osobistych doświadczeń każdej jednej osoby z publiczności. Dla niektórych mogło być to wzruszenie, dla innych uczucie empatii lub podziwu. Jak twierdzi Piotr Przybysz okoliczności słuchania muzyki mają znaczenie. W moim przekonaniu w przypadku koncertu Adele czas i miejsce koncertu mogły mieć wpływ na rodzaj i intensywność emocji. Twierdzi on też, że muzyka może przywoływać emocje z naszej pamięci. Gdy usłyszymy na przykład kawałek Perfektu, którego dawno nie słyszeliśmy, może przypomnieć nam się jakiś dawny wieczór przy ognisku, kiedy słuchaliśmy go z grupą przyjaciół.
Niezależnie od tego, jakiej muzyki lubimy słuchać, towarzyszą nam przy tym w większości pozytywne emocje. Dlatego też zdecydowanie warto jej słuchać i eksplorować przy tym to, jak się czujemy i to, jaka muzyka sprawia, że czujemy się dobrze w danym momencie. Może warto czasem poeksperymentować, posłuchać w domu muzyki, której jeszcze nie słyszeliśmy i zastanowić się jakie emocje w nas wywołuje. Możemy również sięgnąć po starą płytę, aby przywołać miłe wspomnienia.
[ZI]
*PÓŁKA INSPIRACJI
Na naszej półce inspiracji dzielimy się z Wami wszystkim innym co nas zainspirowało, zachwyciło i szkoda by się było tym nie podzielić.
*Organizacja Action for Happiness nieustannie zachwyca nas swoim wyjątkowym kalendarzem pełnym pełnym inspiracji. Wersja polska dostępna jest na dedykowanej jej grupie na Facebooku.
*BPS (Brytyjskie Towarzystwo Psychologiczne) dzieli się z nami swoją wiedzą i doświadczeniem na swoim kanale YouTube, gdzie między innymi zachęcamy Was do obejrzenia webinaru o tym jak sobie radzić z trudnościami w pracy, gdy pomagamy innym – „Thriving when work is hard: in covid and non-covid times”. Tutaj link do strony z dodatkowymi materiałami.
* Test Utajonych Skojarzeń opracowany przez Uniwersytet Harvarda pozwala na bliższą analizę związku między naszą świadomością i nieświadomością. Testy i materiały dostępne są po angielsku i po polsku.
* Infografika na temat 50 najpopularniejszych błędów poznawczych na jakie jesteśmy podatni.
* Artykuł analizujący jakie zmiany nastąpią w naszym zachowaniu i zwyczajach w wyniku pandemicznej rzeczywistości.
* Blog opisujący 5 głównych obaw, które stoją na przeszkodzie w praktykowaniu współczucia dla samego siebie.
* Wywiad z Meik Wiking, założycielem Instytutu Badania Szczęścia w Kopenhadze o sposobach na podniesienie własnego poziomu szczęścia.
* Darmowy 30 dniowy program jogi z popularnego kanału YouTube Yoga with Adriene dopasowany do każdego poziomu zaawansowania.
Kwartalnik PPA pisze dla Was redakcja w składzie:
Kasia Wójcicka (Koordynator):
Jestem Psychologiem z ponad 10-letnim doświadczeniem w pracy z uzależnieniami, motywacją do zmian zachowania i radzeniu sobie z traumatycznymi przeżyciami. Dodatkowo jako terapeutka w podejściu Terapii Poznawczej z Elementami Uważności (MBCT – Mindfulness-Based Cognitive Therapy) łączę w swojej pracy metody skupiające się na odbudowywaniu komunikacji miedzy ciałem i umysłem. Studiowałam psychologię w Warszawie i Londynie, a trening Terapii Uważności ukończyłam na Uniwersytecie w Oksfordzie.
Aleksandra Dychała (Podcast Club PPA):
Jestem absolwentka wydziału Psychologii I Neuronauki Uniwersytetu Birkbeck w Londynie. Piszę dla was artykuły o najnowszych, edukacyjnych i najbardziej ekscytujących podcastach. Żyję według cytatu: „Aby osiągnąć coś, czego nigdy nie miałeś, musisz chcieć zrobić coś, czego nigdy nie zrobiłeś”.
Zdzisia Imioło (Music Club PPA):
Z wykształcenia jestem tłumaczem języka angielskiego, ale interesuję się też pisaniem tekstów i marketingiem. Kilka z moich najciekawszych doświadczeń zawodowych to lokalizacja językowa aplikacji na telefon, praca tłumacza dla sklepu internetowego i wolontariat dla PPA. Interesują mnie tematy wykluczenia społecznego oraz wizerunku osób doświadczających problemów ze zdrowiem psychicznym. Uwielbiam muzykę i podróże.
Joanna Szynicka (Book Club PPA): Psycholożka. Absolwentka neurobiopsychologii na Uniwersytecie Gdańskim. Głównymi obszarami jej zainteresowań jest neuropsychologia, psychologia poznawcza oraz kliniczna.
Paulina Zakowska (Fit Club PPA):
Cześć 🙂 Mam na imię Paulina i od 7 lat mieszkam w Londynie. Studiowałam zarządzanie na Politechnice Poznańskiej i obecnie zajmuje się zarządzaniem i administrowaniem nieruchomościami. Ukończyłam kurs na instruktora siłowni oraz trenera personalnego. Od kilku lat moim największym hobby jest fitness. Jest to dla mnie forma terapii, która zawsze poprawia mi nastrój i sprawia, ze wszystkie złe emocje odchodzą a ja znowu jestem odprężona, pełna energii i uśmiechnięta. Ponadto lubię podróżować i kocham zwierzęta, a zwłaszcza psy.
***
Serdecznie zapraszamy Was wszystkich do współpracy – podsyłajcie nam swoje pomysły i inspiracje. Ciekawi jesteśmy co Was interesuje, co polecacie do przeczytania/obejrzenia/zainspirowania się innym.
Piszcie do nas na adres: k.wojcicka@polishpsychologists.org
Copyright © *Polish Psychologists’ Association
Pomoc psychologiczna w UK 