Seksualność kobieca w ciągu życia – menopauza… i co po menopauzie?

Akademia Kobiety

„Kobiety rzadko przekraczają czterdziestkę i mogą wiek ten zachować w nieskończoność”.
Christian Dior

Ciężko jest dyskutować z nieocenioną ikoną, której kunszt pracy opiera się na wybitnej znajomości kobiecego ciała (projektując idealnie dopasowane stroje) oraz znajomość kobiecej duszy (tworząc elegancką biżuterię i perfumy). W aktualnym świecie możemy mieć tyle lat, na ile się czujemy, bądź na ile chcemy, aby inni nas postrzegali. Podobnie, jak stwierdziła pewna znana nam kontrowersyjna kobieta, polska pisarka, satyryczka, dziennikarka i felietonistka, Maria Czubaszek: „W życiu kobiety jest taka chwila, kiedy musi określić swój wiek i się tego trzymać”. Dziś jest to możliwe.

Co jednak w przypadku, gdy czujemy, że w naszym ciele zaczyna się dziać coś „niedobrego”? Oto dostrzegasz mniejszą elastyczność skóry, która staje się sucha i swędząca. Włosy, niegdyś piękne, teraz wypadają stąd, gdzie chciałabyś, aby były gęste, a pojawiają się tam, gdzie nigdy nie spodziewałabyś się ich mieć (np. na twarzy). Przybierasz na wadze, szybciej się męczysz, obserwujesz słabszą wydolność koncentracji, pogorszenie pamięci. Robisz się rozdrażniona, częściej niż zwykle zmienia ci się nastrój, pojawia się bezsenność lub inne problemy ze snem. Na domiar złego ciało zaczyna wysyłać Ci niepokojące objawy – zauważasz kołatanie serca, pojawiają się uderzenia gorąca z następującą kolejno falą zimnych dreszczy.

Część kobiet może obserwować wymienione zmiany z lękiem o swoje zdrowie. Składają się one jednak na proces zwany menopauzą. Jej objawy mogą przypominać stan chorobowy, ale należy zaznaczyć, że menopauza chorobą nie jest, a wręcz przeciwnie – stanowi zdrowy element rozwoju kobiety. Oznacza on zakończenie naturalnej zdolności kobiet do zajścia w ciążę i urodzenia potomstwa.

Większość kobiet łączy klimakterium z końcem miesiączkowania, co nie jest prawdą. Jest to proces, który obejmuje wiele lat, także zanim krwawienie ustanie. Czas przed wystąpieniem menopauzy naukowcy nazywają premenopauzą – na kilka lat przed ostatnią miesiączką zaznaczają się postępujące zmiany metaboliczne i hormonalne. W tym czasie wygasa aktywność hormonalna jajników, następuje spadek produkcji estrogenów, a także obniża się wydajność hormonalna wpływająca na wrażliwość komórkową na insulinę (najczęściej w wieku 42-47r.ż.).

Zmiana gospodarki hormonalnej istotnie wpływa także na zmiany w sferze płciowej Szczególny wpływ na zmiany w narządach płciowych ma niedobór estrogenów. Do jego objawów należą:

– brak pobudzania podziałów nabłonka sromu i pochwy

– obniżony przepływ krwi przez ściany pochwy oraz zmniejszenie produkcji jej gruczołów

– suche i cienkie ściany pochwy a także zmniejszenie jej elastyczności (naturalnych zdolności do rozciągania się)

– zmniejszenie reaktywności łechtaczki na bodźce

– zmniejszenie warg sromowych większych (spłaszczenie ich) i mniejszych

– zmniejszenie gruczołów sutkowych

– obniżenie poziomu elastyczności skóry

– dyspareunia

Wpływa to na odczuwanie podniecenia seksualnego oraz zdolności przeżywania orgazmu. Zmiany w poszczególnych fazach współżycia obejmują:

– wolniejsze tempo zwilżenia ścian pochwy (u młodych kobiet pojawia się po ok. 10-30 sekundach od rozpoczęcia aktywności seksualnej, natomiast u kobiet po 50 roku życia po ok. 2-3 minutach). Mniejsze nawilżenie może wiązać się z otarciami i bólem, co zniechęca do dalszego podejmowania kontaktów seksualnych a nawet całkowitego unikania ich

– mniejsze obrzmienie piersi podczas podniecenia

– mniejsza wrażliwość sutków na bodźce

– obszar orgazmiczny rzadziej się kurczy (kobiety, które uprzednio często doświadczały orgazmu wielokrotnego, po menopauzie przestają doświadczać tego zjawiska)

Po orgazmie szybciej ustępują zmiany wywołane stymulacją, podczas gdy w krzywej podniecenia seksualnego u młodych kobiet cechy podniecenia ustępowały bardzo powoli.

Istnieją jednak skuteczne sposoby na łagodzenie bądź wstrzymanie objawów menopauzy, a zatem dające perspektywę na polepszenie życia seksualnego kobiet w tym okresie. Do alternatywnych prób pomocy hormonalnej dla kobiet w okresie menopauzalnym należy podawanie testosteronu (w postaci plastrów, iniekcji podskórnych bądź implantów). Zaobserwowano zmniejszenie odsetka kobiet cierpiących na spadek libido u ponad 90%. Równocześnie zauważono zwiększenie częstości fantazji seksualnych, masturbacji i liczby stosunków płciowych w ciągu tygodnia.

Najczęściej jednak lekarze zalecają zastosowanie estrogenowej terapii zastępczej. Poprawia elastyczność ścian pochwy oraz normalizuje pH oraz florę bakteryjną. Efekt ten można uzyskać stosując terapię ogólną (stosując doustne preparaty), jak i podczas miejscowego podawania estrogenów poprzez skórę. W przypadku gdy suchość pochwy jest główną dolegliwością, wystarczające jest stosowanie terapii miejscowej, poprzez smarowanie kremem zawierającym estrogen. Większość lekarzy opowiada się za długotrwałym stosowaniem terapii zastępczej, nawet do końca życia, gdyż zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób wieńcowych bądź osteoporozy, które istotnie wzrasta z powodu niedoboru estrogenów. Należy jednak zaznaczyć, że jak każda ingerencja w naturalne procesy organizmu, tak i estrogenowa terapia zastępcza może wiązać się z wystąpieniem skutków ubocznych. Aby móc ją stosować niezbędna jest konsultacja indywidualna z lekarzem.

Dysponujemy zatem szeregiem możliwości, aby kobiety mogły czuć się młodo i kobieco w każdym wieku. Należy zaznaczyć, że nie istnieje jeden, określony wiek wejścia w okres menopauzy. Zdarza się, iż kobiety wchodzą w ten etap już w 40 roku życia, podczas gdy inne dopiero w 55. Najczęściej menopauza występuje w 51 roku życia, a każda kobieta kończy ten proces przed ukończeniem lat 58. W przypadku zabiegów obejmujących usunięcie jajników menopauza występuje natychmiast, niezależnie od wieku. Nie oznacza ona zatem starości, a świadczy jedynie o zachodzących w ciele zmianach związanych z odmienną gospodarką hormonalną.

Sprawność ciała oraz umysłu jest zależna od życia, jakie dana kobieta prowadziła do tej pory (m.in. zachowywanie aktywności fizycznej we wcześniejszych latach), a także od działań, jakie podejmuje obecnie. Zaobserwowano, że kobiety aktywne zawodowo w okresie około-menopauzalnym mają wyższą samoocenę niż te, które nie pracują, są na rencie lub emeryturze. Nie bez znaczenia jest także rozwijanie swoich pasji.

Aby móc cieszyć się zdrowym i silnym ciałem oraz zachować poczucie atrakcyjności seksualnej i dobre samopoczucie, ważne jest, aby zdać sobie sprawę, że czas menopauzy może być czasem, w którym kobieta wsłuchuje się w swoją cielesność i może pielęgnować swoją kobiecość w szczególny sposób, dający nie mniejszą satysfakcję niż we wcześniejszych etapach życia.

Aby poszerzać wiedzę na temat kobiecej seksualności odwiedź nas na facebooku i dołącz do organizowanych co miesiąc darmowych warsztatów. Spotkania są prowadzone przez specjalistów i kierowane do kobiet w każdym wieku. Stanowią bezpieczną przestrzeń do poznawania swojej psychiki oraz mechanizmów związanych z życiem intymnym. Najbliższe spotkanie odbędzie się 14 marca w Oxfordzie oraz 16 marca w Londynie – dotyczyć będzie m.in. zaburzeń pożądania, bólu podczas stosunku, seksualności singielek, homoseksualizmu u kobiet oraz ukrytych strategii seksualnych. Materiały związane z poszczególnymi warsztatami będą również publikowane w formie artykułów. Zachęcamy do wzięcia udziału w spotkaniach jak i obserwowania naszej strony.

Artykuł stanowi materiał przygotowany na podstawie warsztatu przeprowadzonego dnia 16 lutego 2019r. w Londynie w ramach cyklu spotkań Akademii Kobiety (temat spotkania: potrzeby seksualne i masturbacja, aseksualność, seksualność w ciąży i po porodzie, seksualność w okresie okołomenopauzalnym).

Więcej informacji —> Akademia Kobiety

Katarzyna Kuzemko

Polish Psychologists’ Association 

POSK, 238-246 King Street, Hammersmith,, W6 0RF

www.polishpsychologists.org

Zapraszamy także na facebooka Polish Psychologists’ Association

oraz Akademii Kobiety PPA

Bibliografia:

1.      Bakalczuk, S., Bakalczuk, G., Jakiel, G. (2005). Menopauza a zaburzenia seksualne kobiet. Seksuologia Polska, 3, 2, 74-76

2.      Bień, A., Rzońca, E., Pańczyk-Szeptuch, M., (2017). Życie i funkcjonowanie kobiet w okresie przekwitania. Gerontologia Polska, 25, 12-19

3.      Bręborowicz, G., H., (2007). Położnictwo i ginekologia. Warszawa: PZWL, Wyd. 1

4.      Czyźkowska, A., Rawińska, M., Lew-Starowicz, Z., (2011). Zaburzenia pożądania u kobiet w okresie klimakterium w praktyce klinicznej. Przegląd Menopauzalny, Nr 6

5.      Gardziejewska, A., Różańska-Kohsek, A., Zalewski, M., Heimrath, J., Zalewski, J.(2014). Seksualność kobiet w okresie klimakterium. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, Tom 20, Nr 4, 400-404

6.      Pertyński, T., Stachowiak, G., (2006). Menopauza – fakty i kontrowersje. Endokrynologia Polska, 5 (57), 525-534

Linki zewnętrzne:

1. Źródło:http://www.cmolmedica.pl/art/pdf/66.pdf