ED (erectile dysfunction) należą do najczęstszych zaburzeń seksualnych u mężczyzn i wiążą się z największym poziomem stresu oraz zagrożeniem dla zdrowia psychicznego i relacji partnerskich. Zaburzenie to stanowi niezmiernie istotny problem, szczególnie w kontekście wzrastającej długości życia, a przede wszystkim oczekiwań kobiet i mężczyzn co do życia seksualnego.
Zaburzenie erekcji wiąże się z niemożnością uzyskania bądź utrzymania wzwodu w stopniu satysfakcjonującym pożycie seksualne, które może przyjmować różną postać od ciężkiego zaburzenia (prącie jest powiększone, ale nie twarde), umiarkowanego (twardy, ale niewystarczający do penetracji), po postać łagodną (twardy wystarczająco, ale nie całkowicie).
Problem ten dotyka 152 mln mężczyzn na całym świecie, w Polsce około 3 mln. Częstość zaburzeń erekcji wykazuje dodatnią korelację z wiekiem – im starszy mężczyzna, tym zaburzenia te są częstsze.
Do najważniejszych czynników ryzyka zaburzeń erekcji należą: wiek, uwarunkowania konstytucjonalne (wrodzone), czynniki psychogenne (zaburzenia nastroju, lęk sytuacyjny, PTSD), czynniki modyfikowalne (nieodpowiedni styl życia, alkohol, etc.), czynniki sercowo-naczyniowe (nadciśnienie, miażdżyca, choroby wieńcowe, itp.), czynniki związane z patologią w obrębie prącia, czynniki hormonalne, jatrogenne (leki, zaburzenia pooperacyjne), czynniki związane z objawami ze strony dróg moczowych, łagodny przerost gruczołu krokowego, choroby neurologiczne, inne (niewydolność wątroby, leczenie przeciwnowotworowe, leczenie przeciwdepresyjne, itd.)
Diagnostyka zaburzeń erekcji opiera się na zaleceniach Amerykańskiego i Towarzystwa Urologicznego, według których ocena tej dysfunkcji ma charakter dwupoziomowy. Diagnostyka obejmuje badania ogólnolekarskie (neurologiczne, ultrasonograficzne, układu naczyniowego, hormonalne), uwzględniające w jak najszerszym zakresie informacje dotyczące życia seksualnego. Pytania z jakimi pacjent może się spotkać to np.: Czy możliwe jest utrzymanie wzwodu aż do osiągniecia orgazmu przez partnerkę? Czy występują zmniejszone potrzeby seksualne, a jeśli tak, to od jak dawna? Czy występują nocne i poranne wzwody?
Różnicowanie zaburzeń wzwodu ma charakter dychotomiczny, a zatem przyjmuje, że czynnikami odpowiedzialnymi za wystąpienie zaburzenia są zarówno czynniki organiczne, jak i psychogenne. To czynników organicznych należą: wiek, palenie papierosów, lęki wtórne, obniżenie pożądania seksualnego, erekcja w przypadku bierności mężczyzny i aktywności partnerki, zaburzenia erekcji nocnych i porannych, zaburzenie erekcji w niektórych pozycjach.
Na tło psychogenne wskazują: występowanie dysfunkcji w określonych sytuacjach, zaburzenie relacji partnerskich, niskie poczucie własnej wartości, znudzenie rutyną seksualną w związku, występowanie zaburzeń seksualnych u partnerki, jak dyspareunia, pochwica, zaburzenia lękowe typu pierwotnego, stresujący tryb życia, obecność erekcji spontanicznych i inne.
Ważną przyczyną jest również stosowanie leków przeciwnadciśnieniowych, psychotropowych, uspakajających i przeciwcukrzycowych. Przyczyn zaburzeń wzwodu doszukiwać się można również w zaburzonych preferencjach seksualnych (tendencje masochistyczne, konieczność wystąpienia specyficznych bodźców do wystąpienia reakcji seksualnych), uwarunkowaniach masturbacyjnych, zmianach częstości kontaktów seksualnych, zaburzeń identyfikacji z płcią czy orientacji seksualnej.
Do najbardziej powszechnej formy leczenia dysfunkcji erekcji zalicza się terapie doustną, iniekcje do ciał jamistych prącia, terapii testosteronem, metod chirurgicznych oraz psychoterapii.
Justyna Kulczyk
Lider projektu Akademia Kobiety, Członek Rady PPA, Edukator Zdrowia Seksualnego w Szpitalu Uniwersyteckim Milton Keynes NHS Foundation Trust
Kontakt: kobieta@polishpsychologists.org
j.kulczyk@polishpsychologists.org
Pomoc psychologiczna w UK 