Dziecko w rozwodzie. Jak przeprowadzić dziecko przez rozstanie i zorganizować święta by nie straciły magii.

Rozwód to zjawisko, z którym spotykamy się coraz częściej na całym świecie. Według statystyk orzekanych rozwodów w Polsce jest 65 tys. rocznie a w Wielkiej Brytanii ponad 103 tys. Wiele rozwiedzionych par ma dzieci. Poza tą skalą są również związki niesformalizowane, kiedy dwoje ludzi również tworzy rodzinę zdziećmi. Tak duża powszechność zjawiska w pewnym stopniu jest pomocna osobom przez nie przechodzącym, również dzieciom. Pojawia się wówczas pewna odporność poprzez przekonanie, że nie jesteśmy sami. Jednak to jak dziecko przejdzie przez rozstanie rodziców w głównej mierze zależy od dorosłych. Co zrobić, żeby rozstanie nie stało się dla niego traumą? 

1. Powiedz dziecku o tym co się stało i jak będzie wyglądało wasze życie teraz. Nie chodzi oczywiście o to, żeby opowiadać dziecku o szczegółach i okolicznościach rozstania, o to kto zawinił czy przestał kochać. To nie są informacje przeznaczone dla dziecka ani w niczym mu pomocne w takiej sytuacji. Chodzi o zdobycie się na szczerą rozmowę, podczas której powiemy dziecku o decyzji rozstania, o tym co się zmieni w waszym życiu i o tym co będzie wyglądało tak samo. 

2. Nie mów dziecku, że wszystko jest dobrze. Dzieci doskonale potrafią odczytywać emocje i czują klimat między rodzicami nawet kiedy wydaje nam się, że świetnie to ukrywamy. Pamiętajmy, że nie chronimy dziecka ukrywając przed nim fakty. Wręcz przeciwnie. Taka sprzeczna postawa może powodować, że dziecko zacznie snuć domysły i obwiniać siebie. 
3. Choć życie pisze różne scenariusze i nigdy nie należy mówić nigdy, to w sytuacji rozstania nie może być miejsca na pozostawianie dziecku nadziei. Należy unikać takich komunikatów, które pozostawiają margines właśnie na nią. Nie mów, że tata czy mama wyjechał/a na jakiś czas. To sprawi tylko, że dziecko będzie czekało z nadzieją, że rodzic wróci zamiast oswajać się z sytuacją. 
4. Nie każ dzieciom wybierać pytając z kim woli mieszkać czy kogo bardziej kocha. Dziecko jest zagubione, rozdarte między obojgiem rodziców. Boi się, że mogą przestać go kochać po rozstaniu. Przeżywa w sobie tzw. konflikt lojalności który w skrócie można zobrazować w następujący sposób. Wyobraźmy sobie wypadek, z którego możemy uratować tylko jedno z dwójki dzieci. Które uratujemy…? W podobny sposób rozdarte jest dziecko. Dlatego nie każmy mu wybierać między dwojgiem najważniejszych osób w jego życiu.

Jak najlepiej powiedzieć dziecku o rozstaniu?

Niejednokrotnie dorośli obawiają się rozmowy z dzieckiem na temat rozstania i bardzo często ją odwlekają, czekając na dobry moment, który nie nadchodzi. Boją się, że taka wiadomość będzie bolesna i wywróci jego świat do góry nogami. Czasami decydują się zwrócić do specjalisty, aby to on porozmawiał na ten temat z dzieckiem i przekazał mu tą wiadomość. Rozstanie dwojga ludzi nigdy nie jest łatwe, szczególnie kiedy w związku są dzieci. Jednak rozmowę o rozstaniu należy przeprowadzić z dzieckiem osobiście. W innym wypadku może pojawić się u niego wtórna traumatyzacja.

Kiedy zwrócić się do psychologa? 

Do specjalisty można zwrócić się zawsze w takiej sytuacji. Jednak nie z zamysłem, że wyręczy nas on w rozmowie z dzieckiem. Psycholog wesprze Cię i pokaże narzędzia, dzięki którym przeprowadzisz rozmowę w odpowiedni sposób. Również przygotuje Cię na rożne możliwe reakcje dziecka, typowe dla jego okresu rozwojowego. 

Jak po rozstaniu zorganizować Święta Bożego Narodzenia, żeby nie stały się walką o dziecko? 

Już same przygotowania do świąt potrafią wprowadzić w życie ogrom pracy, zabieganie i stres. Wszyscy pragną, aby ten czas był czasem odpoczynku i spokoju. Tymczasem nie zawsze możemy dojść do porozumienia z partnerem co do spędzania świąt przez dziecko. Co zrobić, żeby to się udało? Nie zostawiajmy tej kwestii na ostatnią chwile. Już na co najmniej 2 miesiące przed świętami, należy ustalić podział czasu dziecka z każdym z rodziców. Można to zrobić w cyklu rocznym (co roku na zmianę dziecko spędza święta z jednym z rodziców), lub ustalić które dni dziecko spędza z którym rodzicem. Nawet jeśli kontakty ustalone są sądownie to zróbcie to, kierując się przede wszystkim tym czego chce dziecko. Ważne jest powiedzieć mu jak planowo będzie zorganizowany świąteczny czas, zapytać je o zdanie i dać swobodę w podjęciu decyzji. Dziecko po rozstaniu rodziców w wyniku przeżywania konfliktu lojalności powie to co wydaje mu się, że chcemy usłyszeć a nie to czego rzeczywiście chce, aby nie sprawić mamie/tacie przykrości. Z tego samego powodu po uroczystościach świątecznych nie wypytuj dziecka jak spędziło ten czas z drugą stroną. Jeśli będzie chciało samo o tym opowie. Ważne jest utwierdzenie go w poczuciu, że jego wybór czy to, że się dobrze bawiło, nie wpłynie na atmosferę w domu.  W końcu zależy nam na to, aby dziecko miało cieple i pełne świątecznej magii wspomnienia. 

Czy wspólne świętowanie z byłym partnerem to dobry pomysł?
W obliczu głęboko zakorzenionej perspektywy świątecznej rodzinnej atmosfery może się wydawać, że jest to dobry pomysł i dla dobra dziecka warto zorganizować wspólne święta przy jednym stole. Ale czy na pewno? To sytuacja nienaturalna dla wszystkich. Oczywiście wszystko zależy od gotowości wszystkich uczestników takiej uroczystości. Należy wziąć pod uwagę sytuację, kiedy jeden lub oboje rodziców mają nowe rodziny, partnerów, którzy również mają dzieci. Istnieje duże ryzyko powstania napięć. Taka sytuacja może być niekomfortowa nie tylko dla dorosłych, którzy mogą nie akceptować nowych partnerów swojej/ego eks i mają do tego prawo, jak i dla dzieci, które dostają dawkę przedstawienia im niezrozumiałych i nietypowych jeszcze dla nich relacji w jednym miejscu i czasie. O wiele lepszym rozwiązaniem jest spędzanie przez dziecko świąt w dwóch różnych przestrzeniach według ustaleń.

Wszystkim czytelnikom życzę, by święta bez względu jak spędzone były udane.

Bibliografia:

Karolina Fryndo– Polski psycholog w UK, Psycholog szkolny, Absolwentka Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Prowadzę warsztaty psychologiczne dla dzieci i dorosłych. Pomagam w budowaniu dobrej relacji z innymi i sobą, wspieram w problemach w komunikacji z partnerem i dziećmi, oraz w budowaniu własnej samooceny i poczucia wartości.